Sarı Nokta Hastalığı
Sarı Nokta Bilgilendirme
Yaşa Bağlı Makula dejenerasyonu (Sarı Nokta Hastalığı) nedir?
Makula, retina tabakasında (ağ tabaka), ışığı algılayan ve görme iletisini sağlayan hücrelerin yoğun olarak bulunduğu, bu özelliği nedeniyle aydınlık ortamda keskin ve renkli görmeyi sağlayabilen önemli bir retina bölgesidir. İçerdiği pigment nedeniyle sarı renkli görünüm verdiğinden “sarı nokta” olarak da bilinir.
Makula dejenerasyonu (yaşa-bağlı makula dejenerasyonu, sarı nokta hastalığı) bu bölgede yaşa bağlı olarak ortaya çıkan değişiklikler sonucu merkez görmede kayıp şeklinde ortaya çıkan bir hastalıktır. Sıklığı yaşla birlikte artar, 75 yaş ve üzerinde %30 oranında görülmektedir. Günümüzde yaşa bağlı makula dejeneresansı ülkemizde ve dünyada 50 yaş üzerindeki kişilerde en sık görme kaybı nedeni olarak billdirilmektedir.
Belirtileri, başlangıçta görme düzeyinde azalma, kırıklı ve düzensiz görme şeklindedir. Kuru ve yaş olmak üzere iki tipi mevcuttur. Kuru tipinde görme merkezinde ilerleyici hücre hasarına bağlı olarak zamanla ciddi görme azalması gelişebilir. Yaş tipinde ise maküla bölgesinde yeni oluşan damarların kanaması sonucu ani görme kayıpları ortaya çıkabilir. Olguların % 90’ına yakın bir kısmında kuru tip gözlenirken, geri kalan % 10’u yaş tip makula dejeneresyonu oluşturmaktadır, bununla beraber kuru tipte zaman içinde yaş tipe dönüşüm izlenebilmektedir.
Sarı Nokta hastalığı tanısı nasıl konur?
Tanısı, tam bir göz muayenesi yanında retina tabakalarındaki detaylı yapı değişiklikleri ve kalınlaşmayı gösteren Optik Koherens Tomografi ve yeni damar oluşumlarının tespit edilebildiği Fundus Floresein Anjiografisi ile konur.
Sarı Nokta Tedavİsİ
Sarı Nokta hastalığı tedavisi nasıl yapılır? (Tıbbi ? Cerrahi ? )
Tam bir tedavisi yoktur; ancak kuru tip sarı nokta hastalığı olanların ilerlemesini yavaşlatmak ve yaş tipe dönüşme sıklığını azaltabilmek için antioksidan desteği ile ilgili yapılan çalışmalar mevcuttur. Bu çalışmalarda, vitamin C, vitamin E, vitamin A, çinko kombinasyonun kuru tipten yaş tipe dönüşüm sıklığını azaltmada etkili olduğu bildirildiğinden bu amaca yönelik vitamin kullanımları önerilmektedir.
Yaş tip makula dejeneresyonunda amaç görme kaybını azaltmak ve mevcut görme keskinliği düzeyini korumaktır. Günümüzde, yaş tip makula dejeneresansına yol açan ve retina tabakası altında damar yumağı oluşumunu sağlayan Damar Endoteli Büyüme Faktörü (VEGF) isimli maddeye karşı direkt etkili olan anti-VEGF ajanlar ile uygulanan göz içi ilaç enjeksiyonları ilk tercih edilen tedavi yaklaşımı olmaktadır. Bu ilaçlar 4-6 haftalık aralıklarla uygulanmakta olup olguların önemli bir kısmında görme korunmakta ve bir kısmında da görme artışı izlenmektedir. Bunun yanında argon lazer ve fotodinamik tedavi yöntemleri de kullanılmaktadır.
Sarı Nokta hastalığından korunma yöntemleri var mıdır?
Korunma yöntemi yoktur fakat risk faktörlerinin bilinmesi ve mümkünse bunlardan kaçınılması yararlıdır. Risk faktörleri arasında ileri yaş, aile hikayesi, ultraviole ışık, sigara yer almaktadır. Yine de yaşa bağlı makula dejeneresyonu gelişiminde en önemli 2 risk faktörü ileri yaş ve genetik yatkınlıktır. Korunmak amacıyla; sigara içimi kesinlikle sonlandırılmalıdır. Ayrıca güneş ışığının makula dejenerasyonundaki negatif etkileri nedeniyle ultraviyoleden korunmak yaralıdır; bu amaçla güneş gözlükleri kullanılabilir. Daha önemlisi antioksidan desteği ile yaş tipe dönüşme riski azaltılabilmektedir.
Ayrıca, hastaların bulgularını kendilerinin takip etmesi için kullanılan kareli kağıt testi hastaya verilir ve kişi bir anormallik tespit ederse normal kontrol zamanından önce hekime başvurup tedaviye gecikmeden başlayabilir. Yaş tip sarı nokta hastalığında da hasta hekime ne kadar erken başvurursa tedavisi vakit geçirmeksizin başlanabilecek ve makuladaki ödem ve kanamaların yapacağı hasar o oranda sınırlandırılabilecektir.